در برگزاری مراسم دفاع مراحل زیر به ترتیب انجام می‌پذیرد:

مرحله اول: استقرار هیأت داوران، دانشجو، شنوندگان و مهمانان و علاقه‌مندان در محل‌های مخصوص
 
مرحله دوم: اعلام برنامه جلسه دفاع توسط مجری و قرائت کلام الله مجید، حدود 5 دقیقه
 
مرحله سوم: افتتاح جلسه دفاع به وسیله استاد راهنما و اظهارنظر راجع به تحقیق و نقش و شخصیت دانشجو، حدود 5 دقیقه
 
مرحله چهارم: ارائه گزارش تحقیق به وسیله دانشجو به شرح زیر، حدود 50 دقیقه
 
-ابراز تشکر از استادان راهنما، مشاور، کلیه همکاران و مساعدت‌کنندگان و سپس بیان انگیزه انتخاب موضوع و ضرورت و اهمیت انجام تحقیق، حدود 5 دقیقه
 
-بیان روش تحقیق شامل مسأله و سؤالات تحقیق، فرضیه‌ها، روش‌های نمونه‌گیری و حجم نمونه، روش‌های گرد‌آوری اطلاعات، شیوه استخراج، تنظیم و طبقه‌بندی داده‌ها، روش تجزیه و تحلیل اطلاعات و ابزارهای به کار گرفته شده، زمان، بودجه و نیروی انسانی صرف شده و اشاره به خلاقیت‌ها و نوآوری‌ها در ارتباط با روش‌های کار، حدود 15 دقیقه
 
-بیان داده‌ها و نتایج کار، ارزیابی فرضیه‌ها (تأیید یا رد آنها) اعلام نظر و پیشنهاد، اشاره به فرایند و نتیجه کار، زمنیه‌های به کار‌بستن نتایج تحقیق، پیشنهادهای تازه برای تداوم تحقیقات درباره موضوع مورد علاقه و غیره، حدود 25 تا 30 دقیقه
 
مرحله پنجم: اظهار نظر و سؤال از دانشجو به وسیله هیأت داوران با توجه به گزارش تحقیق و اظهارات دانشجو در جلسه دفاع، حدود 30 تا 60 دقیقه
 
مرحله ششم: شور هیأت داوران و اعلام نظر نهایی درباره پایان‌نامه، حدود 15 تا 30 دقیقه
 
مرحله هفتم: اعلام رأی نهایی هیأت داوران پس از اتمام بررسی یا رأی‌گیری به وسیله استاد راهنما، حدود 5 دقیقه
 
نکات قابل ذکر:
 
1) دانشجو باید مراقب وقت خود باشد و سعی کند گزارش خود را به طور خلاصه و رسا به جلسه ارائه کند و از حاشیه روی و توضیحات اضافی پرهیز نماید تا بتواند در وقت مقرر حق مطلب را ادا کند و گزارش توجیهی خوبی به هیأت داوران و جلسه ارائه نماید.
 
2) در فاصله زمانی که هیأت داوران کار شور و بررسی و اظهار نظر درباره پایان‌نامه را انجام می‌دهد فرصت مناسبی برای بحث و گفت و گو بین دانشجو و شرکت‌کنندگان در جلسه دفاع در خارج از محیط جلسه است آنها می‌توانند سؤالات خود را درباره موضوع تحقیق و نیز گزارش آن با دانشجو در میان بگذارند البته این کار در رأی هیأت داوران تأثیری ندارد.
 
منابع و مأخذ:
 
مقدمه‌ای بر روش تحقیق در علوم تربیتی ترجمه محمد‌علی فرجاد، تهران انتشارات الهام 1361
 
روش‌های تحقیق در علوم تربیتی و رفتاری، ترجمه حسن پاشا‌شریفی، تهران انتشارات رشد 1369
 
دانشگاه تربیت مدرس، راهنمای پژوهشی دانشجویان، تهران 1370
 
مقدمه‌ای بر روش تحقیق در علوم انسانی، دکتر محمدرضا حافظ‌نیا، تهران 1382 سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی